Улуустааҕы үөрэх салаатыгар уһун сылларга кылаабынай бухгалтерынан үлэлээбит Семен Михайлович Барашков төрөөбүтэ 100, бухгалтерынан үлэлээбит Мария Прокопьевна Харитонова төрөөбүтэ 95 сыллара
Петр МЕСТНИКОВ, бииргэ үлэлээбит кэллиэгэтэ:
– Мин кинини, Семен Михайлович Барашковы, аан бастаан 1993 сыллаахха Курбуһах орто оскуолатыгар директорынан ананан үлэлии сылдьан көрбүтүм. Бука, үп-харчы боппуруоһугар киирэ сырыттаҕым буолуо. Ити кэмнэргэ улуус үөрэҕин салаата бары оскуолалары, уһуйааннары көрө-истэ олороро. Бүддьүөт харчытын үгүс өттө үөрэх салаатын управлениетын бухгалтериятын нөҥүө ааһара, дьаһаллара. Күрэҥсийбит баттахтаах, бэйэтигэр үчүгэйдик олорор күөх көстүүмнээх, сырдык ырбаахылаах, хаалтыстаах аҕамсыйбыт киһи үлэлиир остуолугар олорон холкутук былыргы суоту тарда олорор буолааччы. Кииннэммит бухгалтерия үлэһитэ да элбэх эбит этэ.
Онтон 1994 сыллаахха тохсунньу саҥатыгар улуус баһылыгын Афанасий Мигалкин дьаһалынан үөрэх салаатын салайааччынан ананан үлэлии киирэн баран Семен Михайловиһы кытта ыкса, бииргэ үлэлээн, күннэтэ үгүс боппуруостары ырытыыга, быһаарыыга үлэлэһэн барбытым. Уонна бу олорон толкуйдаан көрдөххө, ол кэмнэргэ салалта өттүгэр билбэтим-көрбөтүм да элбэх буолара. Оччолорго 30 эрэ сааспын туолбут эдэр дириэктэр киэҥ сиринэн тайаан олорор үгүс оскуолалаах, уһуйааннардаах, эбии үөрэхтээһин тэрилтэлэрдээх улахан улууска ананнаҕым. Ити кэмнэргэ өрөспүүбүлүкэ бары улуустарын үөрэхтээһинин ситимигэр үгүс уларыйыы, улахан хамсааһыннар тахсан эрэллэрэ. Ол хамсааһыннартан хаалан, көрөн олорбокко, тэҥҥэ барсан иһии ирдэнэрэ. Ордук үп-харчы боппуруостарыгар, араас тутуу, өрөмүөн үлэлэрин сметалары ааҕыыга, бүддьүөтү ырытыыга.
Өссө улууска саҥа көрүҥнээх оскуолалары, гимназиялары, лицейдэри тэрийэн арыйыы сытыы боппуруостара тураллара. Итиннэ күүстээх финансистар, экономистар ирдэнэллэрэ. Үөскээн тахса турар боппуруостары улуус дьаһалтатыгар, депутаттар сессияларыгар киллэриигэ үөрэх министиэристибэтин кытта үлэлэһиигэ кииннэммит бухгалтерия үлэтэ үгүһэ. Семен Михайловиһы ыҥырдахха, бэрт холкутук кумааҕыларын кытта суотун кыбыммытынан кабинекка киирэн кэлэрэ. Бастакы кэмнэргэ бүддьүөт араас ыстатыйаларын холкутук быһааран, ырытан, суокка киллэрэн тардан лаһырҕаппытынан барара. Ыйыттахха, буоларын курдук ити ыстатыйаларга харчы суоҕуттан, тиийбэтиттэн саҕалыыра уонна ол гынан сыыйа-баайа ырытан, сөптөөх харчыны булан, туруоруллубут боппуруоһу быһаарыы буолара. Хаһан да бу эн эдэргин, билбэтиҥ элбэх диэбэккэ, аҕа саастаах, уопуттаах үлэһит буолан быһыта түспэккэ, холкутук ырытан, быһааран, өйдөтөн биэрэрэ. Онон бу орто үөрэх эйгэтигэр өр сылларга салайааччы буолан эриллэн-хатарыллан тахсыыбар Сэмэн Михайлович көмөтө, сүбэтэ үгүс диэн өрүү махтана саныыбын.
Сэмэн киһи быһыытынан сүрдээх холку, киэҥ көҕүстээх буолара. Ханнык да таһымнаах ревизия, бэрэбиэркэ, хонтуруол кэллэҕинэ, ыгыллыбакка, ыһыллыбакка, барытын орун-оннугар быһааран, улахан сэмэни, кириитикэни ылбакка, син да тэҥ-тэҥҥэ тахсан кэлээччи. Итиннэ билбитим – тэрилтэҕэ дириҥ толкуйдаах, билиилээх кылаабынай бухгалтер диэн олус наадатын. Ити 1994 сыл балаҕан ыйыгар аһыллыбыт Мүрүтээҕи уолаттар гимназияларын сыллааҕы бүддьүөтүн, араас сметаларын бүтүннүү Сэмэн Михайлович экономист Роза Сидоровна Васильевалыын ааҕан-суоттаан киллэрбиттэрэ, көмүскээбиттэрэ. Оччолого да үөрэх, үп министиэристибэлэрин кытта үлэ уустуктук барара. Ордук саҥа аһыллан, тэриллэн үлэлиир тэрилтэлэргэ. Онон ити гимназия да аһылларыгар Сэмэн Михайлович киллэрбит кылаатын умнар сатаммат.
Үлэ да, сынньалаҥ да кэмнэригэр Сэмэн Михайловичтыын алтыспытым, сэһэргэспитим үгүс буоллаҕа. Кэлин бочуоттаах да сынньалаҥҥа олорбутун кэннэ сибээспитин быспатахпыт. Сааскы кус саҕана төлөпүөннээн, кыттыгастарын кытта кустуур сиригэр тэрилтэ массыынатынан илтэрэр буолара. Ыытыллар дьаһалларга, бырааһынньыктарга хайаатар да ыҥыран ыалдьыттатарбыт.
Анатолий НИКИФОРОВ, үлэ бэтэрээнэ:
– Улуус үөрэҕин салаатын кииннэммит бухгалтериятын кылаабынай бухгалтерынан Семен Михайлович Барашков үйэ аҥаарыттан ордук кэм үлэлээбитэ. Кини бүтүн Уус Алдан улууһун 35 оскуолатын, 38 уһуйаанын үптэрин ааҕан, бачча уһуннук үлэлээбитэ өрөспүүбүлүкэҕэ да суоҕа буолуо. Кини кэргэнэ Мария Прокопьевна Харитонова эмиэ үөрэх салаатын бухгалтерынан үлэлээбитэ. Онон дьиэ кэргэнинэн улуус үөрэҕин салаата чэчириирин туһугар үлэлээбит дьон буолаллар.
Үөрэх салаатын кииннэммит бухгалтерията биир хамаанда курдук эҥкилэ суох үлэлээбитигэр кылаабынай бухгалтер Семен Барашков өҥөтө улахан. Көрүллэр үп-харчы аналыгар сөптөөхтүк туттуллуута, үлэһиттэр хамнастара ый аайы, сыл аайы кэмигэр ааҕыллан-суоттанан бэриллиитэ, оскуолалар материальнай базалара байытыллан, саҥардыллан иһиитэ – бу барыта бухгалтерия үлэтин табатык аттаран туруоруу түмүгэ буолар. Холобур, Дүпсүн оскуолатын 100 сыллаах үбүлүөйүн бэлиэтииргэ оскуола ылыммыт былаана толору туолбутугар оскуола оччотооҕу дириэктэрэ Михаил Колодезников махтаммыта сурукка-бичиккэ киирбитэ туоһулуур.
Мин үөрэх салаатыгар 18 сыл устатыгар методиһынан үлэлээбит кэмнэрбэр оскуолаларга кыраайы үөрэтиигэ, туризмы тэрийиигэ элбэх үлэ ыытыллыбыта. Манна Сэмэн Михайлович оруола улахан. Хас биирдии оскуола туризм тэриллэринэн хааччыллыбыта. Ити да иһин кини аата ахтылла сылдьыахтаах.
Михаил БУРНАШЕВ, СӨ үөрэҕириитин үтүөлээх үлэһитэ, Уус Алдан улууһун бочуоттаах олохтооҕо:
– Семен Михайлович Барашковы мин 1982 сыллаахтан билэбин. Кини үөрэх салаатын кылаабынай бухгалтерынан үлэлиирэ. Биһиэхэ, эдэр дириэктэрдэргэ, сүбэ-ама биэрэн көмөлөһөрө. Бэйэтэ культурнай, холку майгылаах этэ, дьоҥҥо үчүгэй сыһыаннааҕа, киһини бэйэтигэр тардар уратылааҕа.
Сөҕөрүм диэн, Уус Алдан оскуолаларын үбүн кэппиэйкэтигэр тиийэ өйүгэр тиийэ тута сылдьара. Хапытаалынай өрөмүөн харчытын барытын кини быһаарара. Ол саҕана үп олох кырыымчык этэ. Ону барытын тэҥҥэ үллэрэн, үлэ-хамнас күүскэ барара. Дириэктэр оскуолатын эрэ буолбакка, хочуолунайын уутун-хаарын, чоҕун эмиэ быһаарара. Семен Михайлович онно барытыгар үп тиийэр гына үллэрэрэ. Аны миэбэлинэн хааччыллыы, сайыҥҥы өрөмүөн, о.д.а. бүппэт кыһалҕалар кини саталлаах салайыытынан быһаарыллаллара.
Семен Михайлович Барашковы бэйэтин идэтин толору баһылаабыт, үрдүк кылаастаах исписэлиис буолан Уус Алдан улууһун үөрэҕириитин сайдыытыгар сүҥкэн улахан кылаатын киллэрбит киһинэн ааҕабын.
Семен Михайлович үөрэппит, өр кэмҥэ бииргэ үлэлээбит уһуйуллааччыларын Галина Жиркова, Александра Алексеева, Галина Кривошапкина, Дария Сивцева-Старостина,Саргылана Сивцева-Федорова, Галина Портнягина, Матрена Иванова, Ольга Слепцова, Зинаида Хон ааттарыттан Христина Портнягина:
Биһиги 1978 с. үөрэх салаатыгар эдэркээн кыргыттар үлэлии кэлбиппит. Кылаабынай бухгалтерынан Семен Михайлович Барашков үлэлии олороро. Оччолорго оройуон 33 оскуолатын учууталларын хамнаһын мас туораахтаах суотунан ааҕаллара. Ону таһынан уһуйааннар, Суотту анал оскуолатын, Орто Эбэ көмөлтө оскуолатын, Курбуһах орто-интернат оскуолатын бюджеттара ааҕыллан-суоттанан, үлэ үөһүгэр олорбуттара.
Отчуоту кэмигэр туттаран иһэллэрэ. Элбэх бэрэбиэркэ, КРУ-лар, оройуон, министиэристибэ финансовай отделларыттан тиийэ кэлэллэрэ. Үп-харчы ыстатыйанан туттулларын кытаанахтык бэрэбиэркэлииллэрэ. Онно хаһан да, ханна да сыыһа-халты тахсыбат этэ. Семен Михайлович кэлэктиибин олус түмэрэ, бары олус иллээхтик-эйэлээхтик үлэлээбиппит. Семен Михайлович хамнас ааҕыытын судургутутар формуланы айбытын туһунан истибитим. Ити 60-с сылларга эбитэ үһү. Бу улаханнык биһирэнэн, үөрэх министиэристибэтэ кинини бочуотунай грамотанан уонна харчынан наҕараадалаабыт. Киһи сөҕөрө диэн, билигин даҕаны ол формула туттулла сылдьар. Киниэхэ уһуйуллубуттар, ханнык да тэрилтэҕэ көстөллөр, мэлдьи кылаабынай бухгалтерынан, солбуйааччынан сылдьыбыттара.
Мин үөрэх эйгэтигэр уһуннук бухгалтерынан, кылаабынай бухгалтеры солбуйааччынан 1994 сылга диэри үлэлээбитим. Онтон “Агропромстройга” кылаабынай бухгалтерынан биэнсийэҕэ тахсыахпар диэри үлэлээбитим.
Онтон 1994 с “Уолан” гимназия аһыллан Евдокия Портнягина кылаабынай бухгалтерынан, Галина Кривошапкина барбыттара. Галина Портнягина экономистаабыта.
Семен Михайлович туйаҕын хатаран, аатын ааттатан кэллибит. Кинилиин алтыспыт, бииргэ үлэлээбит дьон кини туһунан истиҥник ахталлара да элбэҕи этэр.