Уус Алданнааҕы нэһилиэнньэ социальнай көмүскэлин кэлим киинигэр (сал. Иннокентий Сергеев)оҕолорго Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүгэр аналлаах үтүө үгэскэ кубулуйбут «Ийэ тылым – өбүгэм бэлэҕэ» нэдиэлэтэ олунньу 10 күнүгэр «Төлкөнү түстүүр төрөөбүт тылбыт» быыстапка аһыллыытынан саҕаламмыта.
Иитээччи Зоя Сивцева оҕолорго С.А. Новгородов үлэтин, олоҕун туһунан тиийимтиэ тылынан билиһиннэрбитин сэргээн иһиттилэр, бастакы букубаары, латыынныы алпабыыты интэриэһиргээн көрдүлэр. Олунньу 11 күнүгэр иитиллээччилэр С.Васильев-Борогонскай аатынан улуустааҕы киин библиотекаҕа өссө төгүл Ийэ тыл туһунан билэ-көрө, истэ бара сырыттылар. Олунньу 12 күнүгэр иитиллээччилэр тыл оонньуутугар тыллары таайдылар, үөскэттилэр, билиилэрин тургуттулар, элбэх саҥа тылы биллилэр. Олунньу 13 күнүгэр улуустааҕы «Аман өс» күрэскэ Зоя Сивцева Надя Лукачевскаяны бэлэмнээн кытыннарда. Кини Т. Сметанин «Эдэркээн доҕоруом» хоһоонун өйтөн итэҕэтиилээхтик ааҕан кыайыы өрөгөйүн биллэ. Күн ииккис аҥарыгар үлэһиттэр В.Никифоров-Күлүмнүүр аатынан култуура дыбарыаһыгар ыытыллыбыт Төрөөбүт тыл уонна сурук-бичик күнүгэр анаммыт үөрүүлээх тэрээһиҥҥэ кыттыыны ыллылар.
Олунньу 14 күнүгэр тэрилтэ стационарыгар түмүктүүр тэрээһин буолла. Ыалдьыттары Айыы хоһугар көрсөн алгыстаах алаадьынан айах туттулар, сахалыы саламаатынан, быырпаҕынан күндүлээтилэр.»Сахам тыла барахсан» хоһоон ааҕыытын күрэҕэр 16 оҕо кытынна.Тэрээһини иитээччи Дьулустан Заболоцкай кыайа-хото тутан ыытта.
Төрөөбүт тыл күнүнэн оҕолору сүрүн специалист-эксперт Илона Варламова, «Олоҥхо» этно-култуурунай киин дириэктэрэ Марфа Алексеева, ыччакка уонна дьиэ-кэргэҥҥэ психологическай көмөнү оҥорор улуустааҕы киин салайааччыта Саргылана Никитина, «Тойон Мүрү» култуура дыбарыаһын режиссера София Сидорова эҕэрдэлээтилэр, кинилэр оҕолору төрөөбүт тылларын таптыылларыгар, харыстыылларыгар сүбэлээтилэр уонна дьүүллүүр сүбэҕэ үлэлээтилэр.
Үлэһиттэр иитиллээччилэрин эҕэрдэлиир литературнай монтажтара сонуннук көһүннэ. Күрэх үс бөлөҕүнэн ыытылынна. Оҕолор барахсаттар киэргэнэн, долгуйан, дьон иннигэр биир-биир тахсан үөрэппит хоһооннорун өйтөн дорҕоонноохтук аахтылар. Ол түмүгүнэн кыра бөлөххө Сайнара Тогонохова – 1-кы, Давид Христофоров – 2-с, Айсен Находкин – 3-с , орто бөлөххө Кыыдаана Бочкарева – 1-кы, Ева Колодезникова – 2-с, Арина Романова – 3-с, улахан бөлөххө Максим Лыткин – 1-кы, Алеша Находкин –2-с, Уйгулаана Барашкова – 3-с үрдэллэри ыланнар добун суруктарынан уонна сыаналаах бириистэринэн наҕараадаланнылар. «Кылаан чыпчаал» үрдүк аатын Надя Лукачевская ылыан ылла, онон кини иккис күнүн кыайыы өрөгөйүн биллэ. Атыттар бары туоһу сурук уонна биһирэбил бириис туттулар. Дьүүллүүр сүбэ оҕолор бары кыһаллан бэлэмнэммиттэрин, хоһоон ааҕар таһымнара сыллата тупсан иһэрин тоһоҕолоон бэлиэтээтилэр.
Түмүккэ тэрээһин кыттыылаахтара бука бары күргүөмүнэн төрүт тыл күндүтүн туһунан хоһоону аахтылар. Салгыы «Сандалы мааны астара» өбүгэлэртэн тиийэн кэлбит сахалыы ас туһунан медик Наталья Гуляева билиһиннэрбитин оҕолор сүрдээҕин сэргээтилэр. Күн иккис аҥарыгар оҕолор уонна үлэһиттэр сахалыы дьыктаан суруйдулар. Нэдиэлэ устата тэрилтэ үлэһиттэрин күүстэринэн өрөспүүбүлүкэтээҕи «ҺӨҔҮҤ» хамсааһыҥҥа кыттыһан «Аныгы тэриллэргэ сахалыы суруй!» ааксыйа иһинэн оҕотуттан кырдьаҕаһыгар тиийэ төлөпүөҥҥэ сахалыы аттарыыны хачайдыырга сүбэлээһин, көмөлөһүү тэрилиннэ. Маны таһынан оҕолорго таабырын таайсыыта, сэһэргэһии, остуоруйалаһыы, сахалыы остуол оонньууларын оонньооһун тэриллэн төрөөбүт тылга тапталы иитиигэ, сахалыы саҥаны көҕүлээһиҥҥэ былааннаах үлэ ыытылынна.
Светлана Бурцева, уопсас. кэрэсп.