Кыайыы 79 сылын көрсө билиилээх общественнай деятель Н.Н. Тарскай төрөөбүтэ 100 сыллаах үбүлүөйүн чэрчитинэн Улуу Кыайыы күнүгэр Аҕа дойду сэриитигэр кыттыбыт буойуттар бириистэригэр илин эҥэр улуустар оҕолоругар көҥүл тустуу турнира буолан ааста. Бу күрэх аан маҥнай 1989 сылга Мүрү оскуолаларын икки ардыларыгар ыытыллыбыта.
Күрэх бастакы тэрийээччилэринэн Уус Алдан улууһун бэтэрээннэрин сэбиэтин бэрэсэдээтэлэ Николай Аммосов уонна Мария Фомина буолбуттара. Салгыы 2002 сылтан үгэскэ кубулуйбут тэрээһин силигин ситэн илин эҥэр оскуолаларын икки ардыгар ыытыллар буолбута. 2004 сылтан Бэтэррээннэр сэбиэттэрин салайааччыта Иван Калининскай уонна Мария Фомина үрдүк таһымнаахтык тэрийбиттэрэ. 2021 сылтан Олег Фёдоров уонна Мария Фомина үгэс буолбут күрэх таһымын түһэрбэккэ иилээн-саҕалаан ыыталлар. Ити сылларга Уус Алдан улууһун успуордун отделын бэрэсэдээтэлинэн Константин Давыдов үлэлээбитэ, күүс-көмө буолбута.
Быйылгы күрэххэ уопсайа 112 оҕо күөн көрүстэ, күрэс былдьаста. Чурапчыттан – 28 , Мэҥэ Хаҥаластан – 10, Өймөкөөнтөн 5 оҕо кэллилэр. Ону таһынан улуус оскуолалара: Суотту, Танда, Сыырдаах, Мындааба, Мүрү №1,№2 орто оскуолалара, «Уолан» гимназия үөрэнээччилэрэ күөн көрүстүлэр. Бирииһи туруордулар Уус Алдан улууһун Аҕа дойду сэриитин уонна тыыл бэтэрээннэрин дьиэ кэргэттэрэ,ону таһынан билигин ыытылла турар байыаннай дьайыы кыттыылаахтара.
Маны таһынан халбас харата хапсаҕайга абсолютнай күрэх ыытылынна. Бирииһи Уус Алдан хапсаҕайга федерацията Наум Ермолаев, Савва Алексеев туруордулар. Хапсаҕай муҥутуур кыайыылааҕынан Чурапчы улууһуттан Владимир Басов таҕыста. Бу күрэхтэһиигэ бэйэлэрин кэмнэригэр Арыйаан Тютрин, Виктор Рассадин, Егор Пономарёв, Ньургун Скрябин уо.д.а биллэр спортсменнар кытта сылдьыбыттара.
Түгэнинэн туһанан, тэрийээччилэр ааттарыттан махталбытын тиэрдэбит Уус Алдан култууратын отделыгар, Улуустааҕы оҕо библиотекатыгар, Аан дойдутааҕы «Азия оҕолорун» спортивнай оонньууларын тиэмэтигэр быыстапка туруорбут коллекционер Анна Федороваҕа, Уус Алдан успуордун отделыгар, үөрэҕин управлениятыгар, бирииһи туруорбут, өйөөбүт буойуттар, бэтэрээннэр дьиэ кэргэттэригэр. Эһиил Кыайыы үбүлүөйдээх 80 сылыгар өссө күүстээх, үрдүк тэрээһиннээх күрэх күүтэр. Ким да умнуллубат! Туох да умнуллубат!
Виктор Портнягин