«Онуоха «Олоҥхо» дьиэтигэр уонна култуура салалтатыгар икки исписэлиис үлэлиэҕэ. Култуура эйгэтигэр туох баар тэрээһиннэрбит видеоҕа уһуллан, суруллан кичэллээхтик хараллалларын ситиһиэхтээхпит. Улуус хаһыатын кытта ситимнээхтик үлэлээн, онно тахсыбыт матырыйаалларбытын тиһэн, сыл түмүгүн көрдөрөр кыра кинигэ таһаарыахпыт», – диэн Уус Алдан улууһун култуураҕа управлениетын начаалынньыга Сергей Нафанаилов эттэ. Кини салгыы:
– Култуурунай тэрээһиннэрбит, кэнсиэрдэрбит өссө аныгылыы режиссерскай көрүүлээх ыытыллалларын ситиһэргэ үлэлэһиэхпит. Оннук сыаллаах илин эҥээр улуустарыттан саҕалаан элбэхтик айаннаан, кинилэр үлэлэрин-хамнастарын көрүөхпүт-истиэхпит.
Култуура дьиэлэригэр дьон-сэргэ сылдьыытын, ордук оҕолор сылдьа үөрэнэллэрин ситиһэр – биир сүрүн сыалбыт. Ол туһуттан «Пушкинскай карта» улууспут иһигэр үлэлиирин, дьон-сэргэ бу каарта туһатын билэригэр сырдатыы, тарҕатыы үлэтин ыытыахпыт. Онно анаан декада тэрийиэхпит.
Үгэскэ кубулуйбут тэрээһиннэрбит, күрэстэрбит салҕаныахтара. Ону таһынан быйыл үбүлүөйдээх тэрээһин олус элбэх. Ол курдук түмсүүлэрбит «Бэрт уустара» (Сыырдаах), «Айар иис» (Мүрү), «Удьуор утум» (Өлтөх), «Оһуор ойуу» (Өлтөх) маастардар, «Күндүүнэ» түмсүүлэрин 10, «Дуолан» эр дьон вокальнай ансаамбыл 15, «Уһуктуу» литературнай түмсүү 25, Бээрийэтээҕи «Арчы» туосчуттар, «Умсулҕан» коллекционердар 30, Баатаҕайдааҕы «Кылыһах» оҕо образцовай фольклорнай кэллэктиибэ төрүттэммитэ 35, Дүпсүн, Өнөр култуура дьиэлэрин 50, улууспутугар бибилэтиэкэ тэриллибитэ 100, биллиилээх тойуксут Н.Т. Алексеев 100, фольклорист, учуонай, эпосовед И.В. Пухов 120 сыллара бэлиэтэниэхтэрэ. Историк, кыраайы, мусуойу үөрэтээччи И.Д. Новгородов 125 сылынан нэһилиэктэринэн краеведческай экспедицияны, НПК-лары тэрийиэхпит. Баатаҕайга Н.Н. Тарскай төрөөбүтэ 100 сылынан өрөспүүбүлүкэтээҕи үбүлүөйдээх ыһыах, Үлэ Геройа Д.Г. Бурцев 125 сылыгар аналлаах улууспут ыһыаҕа I Хоро нэһилиэгэр ыытыллыахтара. Үгэс буолбут «Үҥкүүлүүр Мүрү», «Дьээбэрэҥ-2024», «Мүрү» өрөспүүбүлүкэ таһымнаах аһаҕас күөн күрэстэр, аҕалар улуустааҕы күрэстэрэ, нэһилиэктэринэн улуус бэстибээлэ ыытыллыахтара.
Сонун тэрээһининэн илин эҥээр улуустарын дьахталларын вокальнай ансаамбылларын «Сомоҕолоһуу» кэнсиэрин кулун тутарга ыытыыны былаанныыбыт. Оттон сүрүн сорукпутунан Уус Күөлүгэр, Тандаҕа кулууп саҥа дьиэлэрэ тутуллуулара буолар.
Мария Аргунова