Быйыл улуус үөрэҕин тэрилтэлэригэр Үөрэх хаачыстыбатын үрдэтии сыла биллэрилиннэ. Улуустааҕы үөрэх управлениета, салайааччы Степан Литвинцев улуус дьаһалтатын кытары биир сүбэнэн анал граннары олохтоотулар. Онон быйыл сонун хамсааһыннар киирэн, үөрэх ситимигэр саҥа ситиһиилэр кэлэллэрэ, үлэ хайысхата кэҥиирэ күүтүллэр. Манан сибээстээн, быйылгы үөрэх ситимигэр туох-ханнык былааннар, уларыйыылар киирэллэрин туһунан улуустааҕы үөрэх управлениетын салайааччыта Степан Литвинцев билиһиннэрдэ:
– Үөрэх хаачыстыбатын үрдэтии сылыгар оскуолалар икки ардыгар үлэ хаачыстыбата өссө саҥа таһымҥа тахсан, тэтимнээхтик барарыгар улуус дьаһалтатын кытары анал граннары олохтоотубут. Үөрэх дьылын бүтэһигэр улуус оскуолаларыгар олимпиадаларга кыттыы, ОГЭ, БКЭ, ВПР туттарыыларын түмүктэринэн, оҕолор ситиһиилэринэн көрөн үс бастакы миэстэҕэ харчынан бириэмийэлэр туттарыллыахтара. Оҕо саадтарыгар эмиэ үлэлэрин түмүгүнэн үс миэстэҕэ харчынан наҕараада олохтонуоҕа. Маны тэҥэ БКЭ-тин 90 баалтан үрдүккэ туттарбыт оҕоҕо, учууталыгар, ону кытары 100 балга туттарбыт оҕоҕо уонна учууталыгар өрөспүүбүлүкэни таһынан улуустан эмиэ бириэмийэ туттарыллыаҕа.
Оҕо сайыҥҥы сынньалаҥар хонуктаах лааҕырдар үлэлэрин сөргүтүөхпүт. Суотту, II Лөгөй Хаптаҥа сайылыгын, Дүпсүҥҥэ “Дабаадыма”, Өнөр “Чубучааны” лааҕырдара үлэнэн иитэр хайысхалаах эксперимент быһыытынан үлэлиэхтэрэ. Улуус үрдүнэн барыта 6 агрооскуола баар, кинилэри сүрүннүүр тэрилтэнэн Мүрүтээҕи юннаттар станциялара буолар. Быйыл олунньу бүтүүтэ сүбэ мунньах ыытыллан, салгыы оскуолалар хайдах торумнаах үлэлииллэрэ быһаарыллыаҕа. Маны сэргэ учууталлар идэлэрин үрдэтэр куурустарга өрөспүүбүлүкэҕэ эрэ буолбакка, тас эрэгийиэннэргэ барыыларыгар болҕомто күүскэ ууруллар. Ол курдук, үөрэх управлениетын 6 үлэһитэ уонна 10 оскуола завуһа Санкт-Петербург куоракка үөрэнэ барыахтара, оттон предметнэй учууталлар өссө ааспыт сылга араас үөрэхтээһиҥҥэ сырыттылар. Аны быйыл оскуола дириэктэрдэрэ, сорох предмет учууталлара, ол иһигэр информатика, биология учууталлара үөрэхтээһини ааһыахтара. Итиэннэ атын улуустар ситиһиилээх оскуолаларын кытары уопут атастаһыытын киллэриэхпит. Маннык үлэ хайысхата эбии үөрэхтээһин кииннэригэр эмиэ барыаҕа.
Улуус оскуолаларыттан Лөгөй орто оскуолата өрөспүүбүлүкэ 600 оскуолатыттан 24-с миэстэҕэ тахсан, бары өттүнэн биир ситиһиилээхтик, таһаарыылаахтык үлэлии олорор үөрэх тэрилтэтэ буолар. Манна билигин 200-тэн тахса оҕо баар, ол иһигэр 75 оҕо тастан кэлэн үөрэнэр. Оскуола уопсай көрдөрүүтэ үрдүгүнэн, быйыл лицей-интернат статуһун ыларыгар үлэ бара турар. Маннык ситиһиилээх үлэлээх оскуолаларбытын, учууталлары өйүүргэ үлэлэһэбит.
Өссө биир сүрүн боппуруоска – эдэр исписэлиистэр кэлиилэригэр сүрүн болҕомто бу сылларга ууруллуоҕа. Ол курдук, физика, нуучча тыла, география, омук тыла, математика предметтэригэр учууталлар тиийбэттэр, бу боппуруос хонтуруолга ылылынна, үлэ барыаҕа.
Екатерина Захарова